تحلیل کارکرد رنگ در اشعار شاملو

عنصر رنگ، بــا تمام عوامل و جزئیات زنـدگی مـا رابطه ای تنگاتنگ دارد. ایـن ارتباط و تـأثیر بـه حدّی است که حتّـی انسان ها در کلمـات و جملات خود نیـز، بـرای بیـان احساسات درونـی شـان از رنــگ استفاده مـی کنند. شـاعران و نویسندگان نیز از این امر مستثنی نبوده و حتّی از جمله کسانی هستند که بیشترین استفاده را از رنـگ، بـرای بیان احساسات خویش در قـالب شعر و تصـاویر شعری دارند. آن هـا بـرای زیبایی و جلوه ی هر چه بیشتر سروده هـای خود از ایـن عنصر استفاده های فراوان برده انـد. ردّ پای رنـگ را مـی توان به وضوح در سروده های شـاعران، از کلاسیک گرفتـه تــا معاصر مشاهده کرد، بــا این تفاوت کـه رنـگ برای شـاعران کلاسیک امـری عینی بوده و تنهــا به تعداد محدودی از آن هـا ختم می شد، در حالی کـه شـاعران معاصر بـا نگاهی دقیق و هوشمنـدانه و با آگاهی از قـدرت برانگیختگی رنگ ها از آن بهره برده اند.از جمله شاعرانی که از عنصر رنـــــــگ در سروده هـــای خویش بهـره ای آگـاهـانه جسته است، احمــد شــاملو است. اشعار شاملو سرشـار از تصاویر رنـگی، از تصاویر مربوط به طبیعت گـرفته تا تصاویر اجتماعی و سیاسی است. شعر او لبـریـز از عواطـف عمـومی و انسانی است و گسترده تــرین تصاویر رنگی او را می توان در مسایل سیاسی و اجتماعی و حوادث و امور حاکم بر جامعه دید.در این پایان نامه رنگ در شعر های شاملو بر اساس نظریه ی روانشناسی رنگ مـاکس لوشر بررسی شده است. این نظریه یکی از معیار های سنجش شخصیت بـه شمار می آید و تأثیر روحی و جسمی را که رنـگ می تواند بر یـک شخص باقی گذارد، به ما می نمایاند. دست آورد پ‍‍ژوهش حاکی از آن است که در اشعار شاملو رنگ سیاه بالاترین بسامد را دارد.رنگ های بعدی او به ترتیب عبارتند از قرمز، سبز، زرد، آبی، خاکستری، بنفش و قهوه ای. بر ایـن اسـاس، می توان گفت شاملو با چنین رویکردی به رنگ های هشت گـانه، شخصیتی پـر اضطراب و نـگران دارد. او با رنـگ سیاه اعتراض خود را اعلام می کند و در تلاش است تا سرنوشت را تغییر دهد. با انتخاب رنگ قرمز پس از رنــگ سیاه، علاقه به فعالیت و شوق و اشتیاق خود را برای رسیدن به هدف نشان می دهد و سعی در نابودی ظلم و تباهی دارد و در این راه بسیار فعال است. سپس با انتخاب رنگ های سبز و زرد، می توان تلاش او را برای بالا بردن موقعیت خود دیـد. در ادامه با انتخاب دو رنگِ آبی و خاکستری نیازش را بـه آرامش نشان می دهد و ایـن که به دلیل مشکلات اجتماعیِ مردم و جامعه، در شـرایط فعلی رفتاری نامناسب دانسته و آن را طرد می کند. و در آخر با انتخاب رنــگ هـای بنفش و قهوه ای، مـــی توان ویژگی دیگر شاملو را، که عبارت از طرد زندگی مرفه و بی دغدغه است، مشاهده کرد و نیـز ایـن طور نتیجه گرفت که او بــا نپذیرفتن زندگی مرفه، خواستار تمایز و تفاوت میان خود با دیگران است. از دیگر ویژگی های او در این گروه می توان بـه قاطعیت و توانایی کافی وی برای ابراز عقاید و نظراتش اشاره کرد.